Canicross – co to jest i jak zacząć biegać z psem?

Canicross to kwintesencja międzygatunkowej współpracy sportowej. Pies to najlepszy przyjaciel człowieka — a przyjaciel to zawsze najlepszy partner treningowy i czasami sam trener. Zawodnicy canicross gorliwie wzięli sobie do serca tę zasadę. Kochasz bieganie, kochasz psy? To sport dla Ciebie. Przeczytaj, na czym polega canicross, jaki pies może zostać partnerem biegacza i jak zacząć bieganie na… sześciu, a nawet dziesięciu łapach!

Canicross – co to za dyscyplina i na czym polega?

Canicross to bieganie z jednym lub dwoma psami w terenowych warunkach. Nazwa jest połączeniem canis lupus familiaris – z łaciny pies domowy i cross country running – z angielskiego znaczy to tyle, co bieg przełajowy. 

To oficjalna dyscyplina sportowa, kwalifikowana do psich zaprzęgów. By można było mówić o canicrossie, a nie po prostu o bieganiu z psem, potrzebny jest teren. Jak sama nazwa wskazuje, biegniesz na przełaj. Błoto, trawa, lasy, pola — to czeka Cię na trasie. Trasy zawodów zwykle nie przekraczają 5 kilometrów, najdłuższe mają 12 kilometrów. To nie jest test długodystansowej wytrzymałości — liczy się tempo dotarcia na metę.

Canicrossing jest dość młodą dyscypliną. Jej początki datuje się na okolice 2000 roku. Wtedy w Wielkiej Brytanii zaczęły się odbywać pierwsze zawody. Do dzisiaj sport ten cieszy się największą popularnością właśnie w tym kraju. Do 2020 roku Polska miała Związek Sportowy Psich Zaprzęgów. Zrzeszał między innymi biegaczy canicross. Niestety, po 15-tu latach działalności Związek został zlikwidowany. 

Pupil ciągnie biegacza na specjalnej smyczy przypiętej do pasa, tym samym odciążając go i pomagając w osiągnięciu świetnego tempa. Kiedy stopy człowieka odrywają się od ziemi, wspierane z przodu przez psiego partnera, ma wrażenie, jakby latał. Wrażenie to jest szczególnie silne, jeśli ciągnie Cię duży, mocarny pies. Ciągnięcie biegacza jest dość męczące dla zwierzaka i dlatego właśnie trasy zawodów canicross są takie krótkie.

Biegacz zaś ma nad pupilem słowną kontrolę — rozpędzonego, cieszącego się biegiem psa, nie sposób trzymać w ryzach bazując na smyczy. Robią to jasne komendy: stój!, w prawo!, w lewo!, szybciej!, naprzód!.

By wszystko poszło zgodnie z planem, człowiek i pies muszą się doskonale rozumieć. Biegacz ufa czworonogowi, a pies świetnie się bawi i cieszy czasem spędzonym z ukochanym właścicielem. Połączenie przyjemnego z jeszcze przyjemniejszym.

Z jakim psem można uprawiać canicross?

Canicross można uprawiać z psem PRAWIE każdej rasy, jak i z kundelkami. Najważniejsze w tej dyscyplinie są cechy psa oraz jego stan zdrowia.

• Biegacze, którym zależy na bardzo intensywnych treningach, najchętniej decydują się na rasy duże, wytrzymałe, mocno umięśnione.
• Psiaki mniejsze również potrafią świetnie biegać, ale po prostu trudniej im ciągnąć człowieka. Trzeba będzie wziąć to pod uwagę, planując intensywność treningów oraz potencjalne starty w zawodach.
• Biegamy tylko z dorosłymi, młodymi psami. Wiek minimum 12 miesięcy. Nie wolno biegać ze szczeniakami, bo ich rozwijające się organizmy źle zniosą takie obciążenie.
• Pupil musi cieszyć się doskonałym zdrowiem, potwierdzonym przez lekarza weterynarii, a potem regularnie kontrolowanym. 
• Czworonoga trzeba nauczyć bezwzględnego słuchania komend kierujących. Da się to wykształcić nawet u dorosłych psów. 
• Psiak musi dobrze reagować na obce zwierzęta. Najlepiej, bo podczas biegu w ogóle je ignorował.
• Do canicrossingu nie nadają się rasy brachycefaliczne, czyli ze spłaszczonym pyskiem.
• Bieganie z wielkimi, ciężkimi psami, również nie jest dobrym pomysłem. Szybki bieg będzie męczył ogromne zwierzę. Poza tym siła tych psów jest tak duża, że biegacz mógłby dosłownie, niekontrolowanie polecieć przy zrywie.

Jak zacząć uprawiać canicross?

Masz młodego, zdrowego psiaka pełnego energii? Spożytkujcie ją wspólnie na treningach, a może niedługo także na zawodach sportowych. Zaczynamy od małych zakupów, przechodzimy do pracy treningowej i… osobistej, ze strony człowieka!

Jaki sprzęt jest niezbędny?

By zacząć biegac z psem potrzebujesz 3 najważniejszych rzeczy, bez których ani rusz. Są to specjalne:

• szelki
• smycz
• pas.

Te trzy akcesoria możesz kupić osobno lub w gotowym zestawie. Poza tymi akcesoriami standardowo – buty biegowe, wygodny strój, a w lecie przyda się składana miska na wodę dla pupila. Dostaniesz ją w zwykłym sklepie zoologicznym.

Szelki sportowe dla czworonoga

Najpierw szelki do canicrossingu. To specjalny wariant szelek o konstrukcji X lub Y ( te dla małych psów). Optymalnie rozkładają siłę ciągnięcia na korpusie zwierzaka.

• Są elastyczne i wyjątkowo wytrzymałe, bez porównania ze standardowymi szelkami spacerowymi.
• Należy je dopasować rozmiarowo do gabarytów zwierzęcia. W tym celu zmierz psu długość korpusu, obwody klatki piersiowej oraz szyi i zapoznaj się z tabelą rozmiarów producenta.
• Należy sprawdzić, czy pies może swobodnie oddychać i poruszać się w szelkach.

Specjalna smycz biegowa

Druga rzecz dla psiaka – smycz z amortyzatorem. Nie wolno biegać ze zwykłą smyczą, bo duża siła bez amortyzacji stwarzałaby zagrożenie dla kręgosłupa zwierzęcia. Kup smycz jeszcze przed pierwszym treningiem z elementami biegu. Nawet jeśli stwierdzisz, że canicrossing nie jest dla Ciebie, to z amortyzowaną smyczą można normalnie spacerować.

• Im większy pies, tym grubsza, masywniejsza smycz będzie w stanie wytrzymać jego siłę.
• Optymalna długość treningowa to 2-4 metrów, na zawodach może być maksymalnie 2,5 metra.
• W terenie leśnym krótsza smycz jest bezpieczniejsza, nie plącze się o przeszkody.
• Na otwartym terenie dłuższa smycz daje psu więcej swobody do biegania, ale nie należy przyzwyczajać zwierzęcia do biegania na co dzień z dużym luzem.

Pas biodrowy do canicross

I wreszcie coś dla biegacza – pas biodrowy z możliwością przypięcia smyczy. Taki pas mocno stabilizuje kręgosłup biegacza. Zapobiega nadwyrężeniu odcinka lędźwiowego przez długie, mocne ciągnięcie. Im silniejszy pies, tym większe usztywnienie pasa będzie konieczne dla zdrowia.

Gdzie biegać z psem?

Na treningi z psem staraj się wybierać tereny mało uczęszczane. W miastach gdzie trudno o wolną przestrzeń nastaw się na bieganie albo z samego rana, albo późnym wieczorem. Zawsze biegajcie z daleka od szosy, tam gdzie nie będzie problemu z samochodami, jeśli pies zerwałby się ze smyczy.

Wybierz płaski teren – bieg pod górę jest bardziej wyczerpujący, nie dla początkujących psiaków. Dla łap zwierzaka najprzyjaźniejsze będą nieutwardzone ścieżki.

Jak przygotować psa na pierwszy trening?

Przygotuj pupila do wspólnego trenowania.

• Skonsultuj się z weterynarzem, aby upewnić się, że pies jest zdrowy i gotowy do wysiłku. Weterynarz określi, ile i jak często może biegać Twój pies. Psy myśliwskie czy zaprzęgowe doskonale zniosą codzienne bieganie, ale niektóre można zabierać na krótki trening maksymalnie 2 razy w tygodniu. To bardzo indywidualna sprawa, więc werdykt w tej kwestii zostawiamy wyłącznie lekarzowi.
• Jeśli trening ma odbywać się zimą, zabezpiecz łapy psa specjalnym woskiem, lub kup mu buty. To ochroni poduszeczki przed mrozem i solą.
• Upewnij się, że pies może swobodnie poruszać się w założonych szelkach.
• Poczekaj 1-2 godziny, aż pupil strawi ostatni posiłek. O tym, że jest gotowy na ruch, będzie świadczyła energiczność i chęć zabawy. Gdy zwierzę jest ospałe, daj mu jeszcze trochę czasu na trawienie i odpoczynek.
• Przed wyjściem daj psu miskę z wodą, by mógł się nawodnić, jeśli czuje taką potrzebę.
• Jeżeli pies nie chce słuchać właściciela bądź źle reaguje na inne zwierzęta, skorzystaj z pomocy behawiorysty zanim zaczniecie wspólnie uprawiać sport.

Jeżeli pies cieszy się świetnym stanem zdrowia, respektujesz jego możliwości i zadbałeś o dobór sprzętu, nie ma się czego obawiać. Bieganie z zachowaniem zasad zdrowego rozsądku przyniesie mu same korzyści (tak samo, jak u człowieka!). W razie zauważenia, że z psiakiem coś jest nie tak — ma mało energii, nie chce biegać, szybko się męczy — od razu ruszaj do weterynarza na kontrolę.

Jak prowadzić treningi?

Pamiętasz swoje pierwsze treningi biegowe? Pewnie tak – i pamiętasz, że były najtrudniejsze przez brak wiedzy. Na szczęście Twój pies ma troskliwą opiekę. Jak to w sporcie – zacząć trzeba spokojnie.

• Zacznij wyprowadzać psa z amortyzującą smyczą i włącz do spaceru elementy biegu. Biegnijcie dopóki pies się nie zmęczy – wtedy wracacie do spacerowego tempa. To właśnie pierwsze treningi canicrossingu – odpowiednik ludzkich marszobiegów.
• Od początku ucz psa komend słownych, takich jak: start, stop, w prawo, w lewo. Do tego nie musicie mieć szybkiego tempa. Nagradzaj psa smakołykami i pochwałami za dobre zachowanie.
• Zacznij od krótkich dystansów (1-3 km) i stopniowo je zwiększaj. Maksymalny dystans zależy od kondycji psa, jego wieku i rasy. Powinien go określić weterynarz.
• Nie forsuj pupila. Dostosuj tempo do niego, a jeśli wykazuje oznaki dyskomfortu, natychmiast przerwij bieg i daj mu odpocząć.
• Miej oczy dookoła głowy. Biegnący człowiek i pies jest wyjątkowo prowokujący dla innych psów puszczanych luzem. Warto zabrać ze sobą gaz pieprzowy do obrony przed psami.

Nad jakimi cechami powinieneś pracować u siebie?

Biegacz także musi spełniać kilka wymagań, by sprawdzić się w canicross! 

• W miarę dobra kondycja. Siła psa ułatwia sprawę biegania, ale jeszcze trzeba nadążyć za czworonogiem.
• Wiedza na temat zdrowia i behawioru zwierzaka. Dzięki niej zdołasz zaplanować optymalne treningi oraz szybko zauważysz objawy dyskomfortu ze strony psa.
• Cierpliwość. Nauka komend i zachowania może zająć dużo czasu.
• Zaufanie do zwierzęcia. Canicrossing to spore prędkości i konieczność oddania sterów w łapy pupila. Na początku możesz mieć przed tym trochę psychologicznych barier.
• Zdrowy rozsądek połączony z troską o psa. Biegacz musi respektować możliwości psa. Kiedy ten jest zmęczony, nie ma, że planował dłuższy trening — czas na odpoczynek. Kiedy jest szybszy od swojego czworonoga, nie pogania go na siłę — biegnie łapa w łapę.
• Odporność na stres. Zawody bywają stresujące, a psy wyczuwają zdenerwowanie właściciela. Najlepiej podejść do startu jak po prostu do dobrej zabawy.

Podsumowanie

Canicross to nic innego jak bieganie z psem w przełajowym terenie. Dzięki temu, że pies ciągnie biegacza, może on rozwinąć bardzo wysokie tempo. W tym sporcie oddajesz większość kontroli prowadzącemu Cię pupilowi, toteż konieczna jest sumienna nauka komend i grzecznego zachowania.

Można uprawiać canicrossing z większością psów. Najważniejszy jest bardzo dobry stan zdrowia czworonoga oraz dostosowanie intensywności treningów do jego fizycznych możliwości. U każdego psa będą inne, więc najlepiej indywidualnie skonsultować sprawę z lekarzem weterynarii. Niezbędny do bezpiecznego trenowania będzie także sprzęt w postaci amortyzowanej smyczy, uprzęży równomiernie rozkładającej siłę oraz pasa biodrowego.

Psy to urodzeni biegacze. Nawet maluchy cieszą się na aktywność fizyczną, zwłaszcza w towarzystwie ukochanego właściciela. Zadbaj o jego bezpieczeństwo amortyzowaną smyczą, ergonomicznymi szelkami i obserwacją zachowania Na treningach oraz zawodach współpracujcie na takich samych warunkach — w biegu jesteście równorzędnymi partnerami.

Sportowa współpraca pogłębi więź między właścicielem i czworonogiem. Dzięki niej zaczniecie się rozumieć lepiej, niż kiedykolwiek. To bezcenna zaleta dla każdego kochającego swojego psiaka, kto chce stać się lepszym właścicielem.