Ból uda z tyłu – skąd się bierze? Działaj!

Ból uda z tyłu dotyka wielu biegaczy. By się go dorobić, wystarczy chwila nieuwagi… i nagromadzenie regeneracyjnych zaniedbań, jakże częste u bardzo ambitnych sportowców! Przeczytaj, co zrobić, gdy dopada Cię rwący ból z tyłu uda, jak zapobiegać mu na przyszłość i kiedy pędzić do lekarza.

Artykuł ma charakter poradnikowy. Nie zastąpi indywidualnej konsultacji medycznej i fizjoterapeutycznej.

Co i dlaczego boli z tyłu uda?

Tył uda to przede wszystkim mięsień dwugłowy. Składa się, jak sama nazwa wskazuje, z dwóch głów – krótkiej i długiej. Przechodzi przez staw biodrowy oraz kolanowy, toteż odpowiada za zginanie i prostowanie górnej części kończyny dolnej. 

Dwugłowy jest antagonistą mięśnia położonego z przodu uda – czworogłowego. Kiedy uginasz kolano, czwórka się wydłuża, a dwójka ulega skróceniu. I na odwrót – podczas prostowania kolana tył uda się napina, zaś przednia część skraca. Możesz to w tej chwili sprawdzić na własnej nodze 😉

Zginanie i prostowanie kolana – na tym polega biegowy krok. Dwójka i czwórka pracują bez przerwy.

Kontuzje mięśnia dwugłowego należą do najczęstszych w świecie sportu. Nie są obce również biegaczom, z uwagi na możliwy dysbalans mięśniowy. U przeciętnego Kowalskiego, mięsień czworogłowy jest znacznie silniejszy niż dwójka. O ile więc przednia część uda świetnie daje sobie radę z narzuconym wysiłkiem, tak dwugłowy może w pewnym momencie za nim nie nadążyć.

Jaka kontuzja powoduje ból uda z tyłu?

Do najpowszechniejszych urazów mięśnia dwugłowego uda należą:

• naciągnięcia
• naderwania
• zerwania
• stłuczenia

Najlżejsze objawy wykazują naciągnięcia oraz stłuczenia. Naderwanie mocno daje się we znaki, a zerwanie wymaga natychmiastowego udania się do szpitala. W każdym przypadku mogą pojawić się imponujące siniaki.

Z naciągnięciem mamy do czynienia, gdy zerwaniu uległo mniej niż 5% włókien mięśniowych. Mogło do niego dojść podczas gwałtownej zmiany kierunku, nagłego przyspieszenia, w wyniku nagromadzenia treningowych przeciążeń lub uderzenia w mięsień w momencie jego napięcia.

Mięsień naderwany to sytuacja, w której stopień przerwania włókien przekracza 5%. Okoliczności takie same jak przy naciągnięciu, tylko mocniej. W miejscu naderwania pojawia się obrzęk, możesz nawet zauważyć lekkie wgłębienie w miejscu przerwania tkanki. Mięsień jest wyraźnie osłabiony.

Zerwanie oznacza tyle, że całkowicie przerwano ciągłość tkanki mięśniowej. Mięsień oderwał się od kości. Odczuwasz to jak smagnięcie batem w tylnej części uda. Nie masz kontroli nad nogą, diabelsko boli i raczej od razu ruszasz do lekarza, zamiast szukać informacji w Internecie. Okoliczności? Takie same jak przy dwóch poniższych urazach. Jeszcze mocniej.

Stłuczenie jest przeważnie efektem upadku lub mocnego uderzenia. W tym urazie doszło do naruszenia tkanek wokół mięśnia. Objawem jest przede wszystkim imponujący siniak.

Jak zwalczyć ból uda z tyłu przy naciągnięciach?

Wszystko zależy oczywiście od rodzaju i skali kontuzji. Odwiedziny u lekarza nigdy nie zaszkodzą, nawet w najlżejszych przypadkach!

Naciągnięty mięsień należy zostawić w spokoju – żadnych treningów, dopóki dolegliwości nie ustąpią całkowicie. Staraj się nie obciążać bolącej nogi i ustawiaj ją zawsze w takiej pozycji, by nie odczuwać kłucia. W pierwszych dwóch dobach leczenia posiłkuj się maściami chłodzącymi i chłodnymi okładami. To pomoże ograniczyć stan zapalny w tkankach. W drugiej dobie możesz zacząć stosować ciepłe okłady.

Ból możesz przytępić paracetamolem lub ibuprofenem. Standardowe przeciwbólowe tabletki dadzą radę, ale lepszym wyborem będą maści przeciwbólowe z tymi składnikami. Uderzą w sedno bólu.

Dobre wieści są takie, że naciągnięcia nie wymagają specjalistycznego leczenia. To, ile boli naciągnięty mięsień dwugłowy zależy od stopnia urazu i tego, jak troskliwie się nim zajmiesz. Po 2 dniach dolegliwości powinny wyraźnie ustępować, do tygodnia całkowicie przestać sprawiać problem. 

Pamiętaj, że lepiej poczekać z treningami kilka dni za dużo, niż odnowić uraz przez za szybkie wyrwanie się do ćwiczeń!

Stłuczenie mięsnia – co robić?

Stłuczenie mięśnia dwugłowego może mieć różny stopień zaawansowania. 

Lekkie stłuczenia goją się przez około tydzień. Przez ten czas siniak blednie, a ból traci na sile. Możesz sobie pomagać okładami (przez pierwsze dwie doby zimne, następnie ciepłe). Nie obciążaj nogi, podczas odpoczynku trzymaj ją uniesioną. Stosuj maści przeciwzapalne wspomagające regenerację. Biegać można dopiero gdy będzie to dla Ciebie w pełni komfortowe.

Jeśli dolegliwości nie będą mijały w przeciągu tygodnia, ruszaj do lekarza. Tak samo zrób po prostu, gdy odczuwasz bardzo silny ból i ograniczenie ruchomości. Uciążliwa bolesność sugeruje, że stłuczenie sięgnęło głębokich tkanek. Pod skórą może nawet wytwarzać się ropa, którą lekarz będzie musiał spuścić.

Jak leczyć naderwanie i zerwanie?

Jeżeli ból jest mocny, mięsień słaby, spuchnięty, a pod skórą utworzył się krwiak, najprawdopodobniej masz do czynienia z naderwaniem. Przy jeszcze poważniejszym urazie – zerwaniu – tracisz kontrolę nad obolałą nogą. Takich urazów nawet nie próbuj leczyć domowymi metodami.

W przypadku bardzo mocnych dolegliwości nie ma na co czekać. Natychmiast do lekarza. Dla oceny skali uszkodzeń potrzebne będzie prześwietlenie. 

Co jeszcze może powodować rwący ból z tyłu uda?

Bólu spodziewaj się także przy przeciążeniu mięśnia dwugłowego – nagromadzeniu urazów po treningu. To naturalna konsekwencja sesji biegowej. Po prostu masz potężne zakwasy. Stoi za nimi oczywiście niedostateczna regeneracja. W przypadku przeciążenia nie pozostaje nic innego, jak odpoczynek, dopóki ból całkowicie nie ustąpi. Z reguły schodzi na to 2-3 dni.

Innymi przyczynami bolesności może być uszkodzenie ścięgna podkolanowego. Objawem jest ból zaczynający się z tyłu kolana, promieniujący do uda. Do urazu mogło dojść podczas nagłego skręcenia kolana, np. podczas zmiany kierunku. Jeżeli dolegliwości bólowe zaczynają się w obrębie kolana, to tutaj należy szukać przyczyny. Rozwiązanie? Chłodne okłady na uśmierzenie bólu, odpoczynek i wizyta u lekarza. Z kolanami nie ma żartów, tym bardziej u biegacza.

Ból uda z tyłu może mieć swoje podłoże nawet w kręgosłupie. Źle ułożone kręgi uciskają nerwy, co objawia się bolesnością i ograniczeniem zakresu ruchu nogi. Do kompletu zazwyczaj dochodzą bóle stricte w obrębie kręgosłupa. Dolegliwości powtarzają się, trudno powiązać je bezpośrednio z treningami. Nie miną samoistnie – sprawie musi jak najszybciej przyjrzeć się ortopeda.

Co zrobić na przyszłość?

Jeżeli dorobiłeś się ciężkiego urazu mięśnia dwugłowego, w powracaniu do formy bazuj wyłącznie na wskazaniach lekarza i fizjoterapeuty. Nie kombinuj samodzielnie!

Tym razem Ci się udało i dolegliwości ustąpiły po kilku dniach? Świetnie – ale potraktuj to jako nauczkę ;).

By rwący ból z tyłu uda odszedł w niepamięć i w przyszłości nie sprawiał Ci problemu, działaj!

• Nie pomijaj treningów uzupełniających. Tylko ćwiczenia wzmacniające mięsień dwugłowy pozwoli wyrównać dysproporcje między nim a potężnym czworogłowym.
• Rozciągaj się. Stretching uelastycznia włókna mięśniowe, dzięki czemu te są mniej podatne na naciągnięcia i naderwania.
• Rób rozgrzewkę. Ćwiczenia rozgrzewające podnoszą temperaturą mięśni, a to dodaje im elastyczności. Ponownie, trudniej o nadszarpnięcie włókien.
• Odpoczywaj między treningami. Tylko dobra regeneracja chroni przed kontuzjami. Mięsień niedoregenerowany zawsze będzie wrażliwy na zewnętrzne naciski i gwałtowne zmiany ruchu.
• Przyjrzyj się diecie. Twoja dieta musi wypełniać zapotrzebowanie na białko. Włącz do diety także produkty o działaniu przeciwzapalnym – złagodzenie stanów zapalnych poprawia możliwości regeneracyjne organizmu.

Doceń rolę treningu uzupełniającego, rozciągania, rozgrzewki i odpoczynku między treningami, zanim zmusi Cię do tego kontuzja! 

Odczuwasz ból uda z tyłu? Przeanalizuj w głowie swój trening – czy o coś się uderzyłeś, gwałtownie przyspieszyłeś lub skręciłeś zachowując wysokie tempo? 

Jeżeli ból jest irytujący, ale w granicach tolerancji, najprawdopodobniej lekko stłukłeś lub naciągnąłeś mięsień dwugłowy. To częste urazy, które powinny dać Ci spokój po tygodniu. Do czasu ustąpienia dolegliwości odpuść trenowanie. 

Przy dotkliwym bólu z opuchlizną, krwiakiem i ograniczeniem ruchomości,  mamy do czynienia z naderwaniem, mocnym stłuczeniem czy nawet zerwaniem – temu musi przyjrzeć się specjalista. Ból promieniujący do uda od kolana sugeruje z kolei uraz stawy podkolanowego – także temat dla lekarza.